Podlasie to region o wyjątkowej historii i kulturze, który wciąż przyciąga uwagę zarówno turystów, jak i badaczy. Choć nie jest jednostką administracyjną, jego granice są wyznaczane raczej przez tradycje, historię oraz charakterystyczne cechy geograficzne. Z racji swojej lokalizacji w północno-wschodniej Polsce, Podlasie jest często utożsamiane z województwem podlaskim, jednak granice tego regionu bywają postrzegane szerzej. Region ten, z jego bogatą przyrodą, różnorodnością etniczną i kulturową, stanowi unikalne miejsce na mapie Polski.
Geograficzne granice Podlasia
Podlasie znajduje się w północno-wschodniej Polsce, obejmując obszary głównie województwa podlaskiego. Granice regionu są dość płynne, a różne definicje tego, gdzie zaczyna się Podlasie, zależą od perspektywy. Generalnie, region ten zaczyna się w okolicach Białegostoku, który jest uważany za jego stolicę i centrum administracyjne. To tu krzyżują się szlaki komunikacyjne, a miasto pełni rolę kulturalnego i gospodarczego centrum województwa. Od Białegostoku, Podlasie rozciąga się na północ i wschód, aż po granice z Białorusią i obwodem kaliningradzkim Rosji. Na południu region graniczy z Lubelszczyzną, a na zachodzie z Mazowszem.
Obszar Podlasia obejmuje również część obwodu białostockiego, dlatego niekiedy mówi się, że granice tego regionu są nieco szersze niż te, które wyznacza województwo podlaskie. Warto zaznaczyć, że Podlasie jest regionem, który przez wieki stanowił miejsce styku różnych kultur, co wciąż odzwierciedla się w jego tożsamości. Z jednej strony jest to region Polski, z drugiej – przestrzeń, gdzie spotykają się wpływy białoruskie, ukraińskie, a nawet litewskie.
Historia i etniczna różnorodność regionu
Podlasie ma niezwykle bogatą historię. Zajmując miejsce na skrzyżowaniu kultur i narodów, region ten przez wieki stanowił teren zarówno intensywnych kontaktów handlowych, jak i zderzeń politycznych. W średniowieczu była to ziemia, która przez długi czas znajdowała się pod wpływem Wielkiego Księstwa Litewskiego, a później Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Z tego okresu pochodzi wiele elementów kulturowych, które do dzisiaj są obecne na tym terenie.
W XVIII wieku Podlasie stało się częścią Królestwa Polskiego w obrębie imperium rosyjskiego. W okresie zaborów i po odzyskaniu niepodległości, region ten borykał się z wieloma trudnościami, jednak jego etniczna i religijna różnorodność nigdy nie została całkowicie stłumiona. Współcześnie, w podlaskim regionie mieszka wiele osób wyznających prawosławie, katolickie, a także wyznania ewangelickie i żydowskie, co świadczy o wieloetnicznej przeszłości tej ziemi.
Zróżnicowanie etniczne widoczne jest także dzisiaj. Wiele miejscowości w Podlaskiem jest zamieszkanych przez społeczności białoruskie, ukraińskie i tatarskie, co przekłada się na bogatą mozaikę tradycji i zwyczajów. Tereny te to także dom dla licznych mniejszości narodowych, które stanowią nieodłączną część podlaskiego krajobrazu.
Przynależność administracyjna i przyrodnicza
Podlasie geograficznie obejmuje również tereny poza administracyjnymi granicami województwa podlaskiego. Zgodnie z tradycją regionalną, mówi się o Podlasiu jako o obszarze, który wykracza poza obecną administracyjną granicę województwa. Jest to pojęcie kulturowe, a jego granice nie są w pełni ściśle określone. Mówiąc o Podlasiu, nie sposób nie wspomnieć o wyjątkowej przyrodzie tego regionu, która przyciąga miłośników natury z całej Polski i z zagranicy. Puszcza Białowieska, będąca jednym z ostatnich pierwotnych lasów w Europie, jest miejscem, które jest prawdziwym skarbem Podlasia. Z kolei Biebrzański Park Narodowy to ogromny obszar mokradeł i torfowisk, który jest miejscem życia rzadkich gatunków roślin i zwierząt.
